“യഥാർത്ഥത്തിൽ എന്തിനീ പ്രപഞ്ചം നിലനിൽക്കുന്നു?”^[4] എന്ന ബുദ്ധിപരമായ മറ്റൊരു തടസചോദ്യത്തെയും നവനാസ്തികർ എതിർക്കുന്നു. ഈ ചോദ്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ ഒരുപാട് ഭ്രമാത്മകമായ യുക്തിവാദങ്ങളും പിന്തിരിപ്പൻ നയങ്ങളും രൂപപ്പെടുത്തി ഇതിനോട് പ്രതികരിക്കേണ്ട ബാധ്യതയിൽ നിന്ന് അവർ തടിയൂരുന്നു. അവരുടെ എല്ലാ പരിശ്രമങ്ങൾക്ക് ശേഷവും, ഈ ബ്രഹ്മാണ്ഡ ചോദ്യം ഉത്തരം നല്കപ്പെടാതെ അവശേഷിക്കുന്നു. നിരീശ്വരവാദികളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, യുക്തിയുടെയും വിവേകത്തിന്റെയും ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത പരിമിതികളെ തുറന്ന് കാണിക്കുന്ന ഒരു തടസമായി ഈ ചോദ്യം അവശേഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. തൃപ്തികരമായ മറുപടി നൽകാതെ, “ഒരു കേവല ദുരൂഹത”യെന്ന് മാത്രം വിശേഷിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ഈ ചോദ്യത്തിൽ നിന്ന് വഴുതി മാറുന്ന സാം ഹാരിസ് തന്നെ ഇതിനൊരുദാഹരണമാണ്. 

എന്തിന് പ്രപഞ്ചം നിലനിൽക്കുന്നു? ഒരു അസ്തിത്വസംബന്ധിയായ അന്വേഷണ കഥ (Why Does the World Exist? An Existential Detective Story) എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ രചയിതാവായ ജിം ഹോൾട്ട് മാത്രമാണ് ഈ ചോദ്യവുമായുള്ള ഒരു വിദഗ്ധമായ ഏറ്റുമുട്ടലിന് ധൈര്യപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. പല ദൈവശാസ്ത്രപണ്ഡിതരോടും തത്വചിന്തകരോടും ശാസ്ത്രജ്ഞരോടും സംവദിച്ചശേഷം, ഈ ചോദ്യത്തിന് ‘ഒരു ഉത്തരം’ ഉണ്ടായേക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം അനുമാനിക്കുന്നു. എങ്കിലും, നിരാശാജനകമെന്ന് പറയട്ടെ, ഒരു അന്തിമമായ തീർപ്പിലേക്ക് എത്തിച്ചേരാൻ അദ്ദേഹത്തിന് സാധിക്കുന്നില്ല. ഓക്സ്ഫോർഡ് സർവ്വകലാശാലയിലെ അറിയപ്പെടുന്ന ശാസ്ത്രജ്ഞനായ ഡേവിഡ് ഡച്ചിന് മുന്നിൽ ഹോൾട്ട് ഈ ചോദ്യം വെക്കുന്നു. “യാഥാർഥ്യത്തിന്റെ പരമമായ ഒരു വിശദീകരണം സാധ്യമാണെന്ന് എനിക്ക് തോന്നുന്നില്ല” എന്നാണ് ഹോൾട്ടിന് മറുപടി ലഭിച്ചത്.

വൈദ്യുതകാന്തികതയിലും (Electromagnetism), ദുർബല-ശക്ത ബലങ്ങളിലും (Weak and Strong Forces), അടിസ്ഥാനബലങ്ങളുടെ ഏകീകരണങ്ങളിലും (Unification of Fundamental Forces) പഠനം നടത്തിയ പ്രശസ്ത ശാസ്ത്രജ്ഞനും 1979ലെ നോബൽ സമ്മാനജേതാവും, സുപരിചിതനുമായ സ്റ്റീവൻ വെയ്ൻബെർഗിനോട് പോലും ഈ ചോദ്യം ചോദിക്കുന്ന നിലയിലേക്ക് ഹോൾട്ട് എത്തിച്ചേരുന്നു. “ഈ നിഗൂഢതയിൽ നിന്ന് പുറത്തുകടക്കാനുള്ള ഒരു വഴിയും ഞാൻ കാണുന്നില്ല“ എന്ന ഉത്തരം നൽകിക്കൊണ്ട് അദ്ദേഹവും ആ ചോദ്യത്തെ കയ്യൊഴിയുന്നു.

തമോഗർത്തങ്ങളും ക്വാസാറുകളും പ്രപഞ്ചവും (Black Holes, Quasars and the Universe) എന്ന പുസ്തകത്തിൽ ഹാരി എൽ ഷിപ്‌മാൻ ഇപ്രകാരം സമ്മതിക്കുന്നു: “മഹാവിസ്ഫോടനമായി (Big Bang) പൊട്ടിത്തെറിച്ച ആ വസ്തുവിനെ നിർമിച്ചതാരാണെന്ന ചോദ്യത്തിന് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് ഒരു ഉത്തരവുമില്ല. പ്രപഞ്ചപരിണാമത്തിന്റെ ആദ്യനിമിഷങ്ങളിലേക്ക് നോക്കാൻ നമുക്ക് സാധിച്ചേക്കാം. പക്ഷെ, നമ്മുടെ കാഴ്ച അവിടെ നിലക്കുന്നു.”

പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ സ്രഷ്ടാവിനെയും അതിന്റെ നിലനില്പിനെയും പറ്റിയുള്ള അടിസ്ഥാനചോദ്യങ്ങൾക്ക് ഉത്തരം നൽകുന്നതിൽ ശാസ്ത്രലോകത്തെ നിപുണർ പോലും പരാജയപ്പെട്ടുവെന്നത് വ്യക്തമാണ്. ഒരു നിരീശ്വരവാദിക്ക് ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത ഈ ധൈഷണികമായ പ്രതിസന്ധിയെപറ്റി വാഗ്‌ദത്ത മസീഹ്(അ) ഇപ്രകാരം നിരീക്ഷിക്കുന്നു:

“പ്രപഞ്ചസൃഷ്ടിപ്പിന്റെ പഠനത്തിൽനിന്ന് ദൈവാസ്തിക്യത്തിന്റെ വസ്തുനിഷ്ഠമായ തെളിവുകൾ ലഭ്യമല്ല എന്നതുകൊണ്ടാണ് ഒരു നാസ്തികന് യുക്തിവാദിയുമായി തർക്കിക്കാൻ സാധിക്കുന്നത് എന്ന വസ്തുതയാണ് എനിക്ക് ചൂണ്ടിക്കാണിക്കാനുള്ളത്. അതായത്, ദൈവം നിലനിൽക്കുന്നുവെന്ന് അത് തെളിയിക്കുന്നില്ല, മറിച്ച്, നിലനിൽക്കേണ്ടതുണ്ട് എന്ന് മാത്രമാണ് തെളിയുന്നത്. അതിനാൽ തന്നെ, ദൈവാസ്തിക്യത്തിന്റെ യുക്തിയുക്തമായ തെളിവുകൾ ഒരു നാസ്തികന്റെ ദൃഷ്ടിയിൽ അവ്യക്തങ്ങളായി കാണപ്പെടുന്നു. പ്രപഞ്ചസൃഷ്ടിപ്പിലേക്ക് മാത്രം പരിമിതപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് ദൈവത്തെ മനസിലാക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന ഒരാൾ, ദൈവം നിലനിൽക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പിക്കാനുതകുന്ന നിലയിലല്ല ഉള്ളത്. ദൈവം നിലനിൽക്കേണ്ടതുണ്ട് എന്നതിലേക്ക് മാത്രമേ അവന്റെ ജ്ഞാനത്തിന്റെ വ്യാപ്തി എത്തിയിട്ടുള്ളൂ. അതും, അവൻ നിരീശ്വരവാദത്തിലേക്ക് ചാഞ്ഞവനല്ലയെങ്കിൽ മാത്രം.”^[5]

അത്കൊണ്ടാണ്, യുക്തിവാദങ്ങളിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങിനിന്ന മുൻകാല തത്വജ്ഞാനികളെല്ലാം ഗുരുതരതെറ്റുകളിലേക്ക് പതിക്കുകയും, നൂറുകണക്കിന് വിവാദവിഷയങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുകയും, അവയ്ക്കൊന്നും ഉത്തരം കണ്ടെത്താനാവാതെ മരണമടയുകയും ചെയ്തത്. ആയിരക്കണക്കിന് സംശയങ്ങളിലും തെറ്റിദ്ധാരണകളിലും അഭയം തേടിക്കൊണ്ടുള്ള ഒരു അശാന്തമായ അന്ത്യത്തിലേക്ക്‌ അവർ എത്തിപ്പെടുകയും, നാസ്തികരും, പ്രകൃതിവാദികളും, മതവിരോധികളുമായ നിലയിൽ അവർ മരണപ്പെടുകയും ചെയ്തു. തത്വചിന്തയുടെ കടലാസുവഞ്ചിക്ക് അവരെ കരക്കടുപ്പിക്കാനായില്ല.