ഹദ്റത്ത് മിർസാ ബശീർ അഹ്‌മദ്‌(റ) തുടരുന്നു:

“ഖുർത്ത സൈനീക നീക്കത്തിൽ നിന്ന് തിരികെ വരുന്ന സമയത്ത് യമനി സ്വദേശിയും ബനൂ ഹനീഫ ഗോത്രത്തിന്‍റെ ശക്തനായ നേതാവുമായ സുമാമ ബിൻ ഉസാൽ ബന്ദിയായി പിടിക്കപ്പെട്ട സംഭവവും അരങ്ങേറുന്നുണ്ട്. ഈ വ്യക്തി ഇസ്‌ലാമിന്‍റെ ശത്രുതയിൽ അതിര് കടക്കുകയും സാധു മുസ്‌ലിങ്ങളെ വധിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ഒരു തവണ യുദ്ധനിയമങ്ങളെയെല്ലാം കാറ്റിൽ പറത്തി നബിതിരുമേനി(സ)യുടെ ദൂതനെ വധിക്കാൻ ഗൂഢാലോചന നടത്തി എന്ന് മാത്രമല്ല നബിതിരുമേനി(സ)യെ വരെ വധിക്കാൻ ഈ വ്യക്തി ഗൂഢാലോചന ചെയ്തിരുന്നു. മുഹമ്മദ് ബിൻ മസ്‌ലമ(റ)യുടെ സംഘം സുമാമ ബിൻ ഉസാലിനെ ബന്ധിയായി പിടിച്ചപ്പോൾ ഈ വ്യക്തി യാഥാർത്ഥത്തിൽ ആരാണ് എന്ന് അവർക്കറിയില്ലായിരുന്നു. യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു സംശയത്തിന്‍റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ മാത്രമാണ് അവർ സുമാമയെ ബന്ദിയാക്കിയത്. സുമാമയും കുശാഗ്ര ബുദ്ധിയോടെ താൻ ആരാണ് എന്ന് വെളിപ്പെടുത്തിയില്ല. താൻ ആരാണ് എന്ന് ഈ മുസ്‌ലിം യോദ്ധാക്കൾക്ക് മനസ്സിലായാൽ മുസ്‌ലിങ്ങൾക്കെതിരിൽ താൻ ചെയ്ത ഹീന കൃത്യങ്ങൾ കാരണം ഇവർ തന്നോട് വളരെ കഠിനമായി പെരുമാറിയേക്കാം, ഒരു പക്ഷെ തന്നെ വധിക്കുക തന്നെ ചെയ്തേക്കാം എന്ന് അയാള്‍ കരുതി. മദീനയിൽ എത്തിയാൽ നബിതിരുമേനി(സ) തന്നോട് കരുണയോടെ പെരുമാറുന്നതാണ് എന്ന വിശ്വാസത്തിൽ സുമാമ താൻ ആരാണെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തിയില്ല.

“മദീനയിൽ എത്തിയതിന് ശേഷം സുമാമയെ നബിതിരുമേനി(സ)ക്ക് മുന്നിൽ ഹാജരാക്കിയപ്പോൾ ഒറ്റ നോട്ടത്തിൽ തന്നെ പ്രവാചകന്‍(സ) സുമാമയെ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. നബി തിരുമേനി(സ) മുഹമ്മദ് ബിൻ മസ്‌ലമ(റ)നോടും സംഘത്തോടും ചോദിച്ചു, ‘ഇതാരാണെന്ന് നിങ്ങൾക്കറിയുമോ’. അവർ തങ്ങൾക്കറിയില്ലെന്ന് പറഞ്ഞു. നബിതിരുമേനി(സ) അവരോട് ഇത് സുമാമയാണെന്ന് പറഞ്ഞു. ശേഷം നബിതിരുമേനി(സ) തന്‍റെ രീതിയനുസരിച്ച് സുമാമയെ നല്ല രീതിയിൽ പരിഗണിക്കണമെന്ന് കല്പിച്ചു. വീട്ടിൽ പോയി അവിടെ എന്താണോ ഭക്ഷണമുള്ളത് അത് സുമാമക്ക് കൊടുത്തയക്കാൻ നിർദേശിച്ചു. തുടർന്ന് സുമാമയെ മറ്റൊരു സ്ഥലത്തേക്ക് മാറ്റുന്നതിന് പകരമായി മസ്‌ജിദ്‌ നബവിയുടെ വരാന്തയിലെ ഒരു തൂണിൽ തന്നെ ബന്ദിയാക്കാൻ കല്പിച്ചു. ഇങ്ങനെ ചെയ്യുന്നതിലൂടെ മുസ്‌ലിങ്ങൾ നമസ്കരിക്കാൻ ഒത്തുകൂടുന്നതും മറ്റും കാണുമ്പോൾ ഒരു പക്ഷെ സുമാമയുടെ ഹൃദയത്തിൽ എന്തെങ്കിലും സ്വാധീനം ഉണ്ടാകുകയും വിശ്വാസത്തിലേക്ക് ചായ്‌വ് ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്തേക്കാം എന്ന് നബിതിരുമേനി(സ) കരുതി.

“ബന്ദിയാക്കപ്പെട്ട ദിവസങ്ങളിൽ നബിതിരുമേനി(സ) സുമാമയുടെ അടുക്കൽ പോയി ഇപ്പോൾ താങ്കളുടെ ഉദ്ദേശമെന്താണ് എന്ന് ചോദിക്കുമായിരുന്നു. അപ്പോൾ സുമാമ ഇപ്രകാരം മറുപടി പറയും, ‘ഓ മുഹമ്മദ്(സ) താങ്കൾ എന്നെ വധിക്കുകയാണെങ്കിൽ താങ്കൾക്ക് അതിനുള്ള അധികാരമുണ്ട്. എന്തെന്നാൽ ഞാൻ കൊലപാതകിയാണ്. എന്നാൽ താങ്കൾ എന്നെ വെറുതെ വിടുകയാണെങ്കിൽ ഞാൻ നന്ദിയുള്ളവനായിരിക്കും. ഇനി താങ്കൾ എന്നിൽ നിന്ന് മോചനദ്രവ്യം ആവശ്യപ്പെടുകയാണെങ്കിൽ അതിനും ഞാൻ തയ്യാറാണ്’.

“ഇതേ ചോദ്യവും ഉത്തരവും മൂന്ന് ദിവസത്തോളം തുടർന്നു. അവസാനം, മൂന്നാം ദിനം നബിതിരുമേനി(സ) സുമാമയെ മോചിപ്പിക്കാൻ തന്‍റെ അനുചരൻമാരോട് നിർദേശിച്ചു. ഉടനെ തന്നെ സുമാമ മോചിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. സുമാമ തന്‍റെ നാട്ടിലേക്ക് മടങ്ങും എന്നാണ് അനുചരൻമാർ കരുതിയത്. എന്നാൽ അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ ഹൃദയം സ്വാധീനിക്കപ്പെട്ടു എന്ന് നബിതിരുമേനി(സ)ക്ക് മാത്രമേ അറിയുമായിരുന്നുള്ളു. സുമാമ അടുത്ത് തന്നെയുള്ള ഒരു തോട്ടത്തിലേക്ക് പോയി കുളിച്ച് തിരികെ വന്നതും നബിതിരുമേനി(സ)യുടെ കൈകളിൽ ഇസ്‌ലാം സ്വീകരിച്ചു. സുമാമ പറഞ്ഞു, ‘അല്ലയോ അല്ലാഹുവിന്‍റെ ദൂതരെ! താങ്കളും താങ്കളുടെ മതവും താങ്കളുടെ പട്ടണവും എനിക്ക് ഈ ലോകത്ത് വെച്ച് ഏറ്റവും വെറുക്കപ്പെട്ടവയായിരുന്നു. എന്നാൽ ഇന്ന് ഈ ലോകത്തിൽ താങ്കളും താങ്കളുടെ മതവും താങ്കളുടെ പട്ടണവും എനിക്ക് ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ടതാകുന്നു’.

“അന്നേ ദിവസവും പതിവുപോലെ സുമാമക്ക് ഭക്ഷണം കൊണ്ടുവരപ്പെട്ടു. എന്നാൽ അന്ന് കൊണ്ടുവന്ന ഭക്ഷണത്തിൽ നിന്ന് സുമാമ(റ) വളരെ കുറച്ച് മാത്രം ഭക്ഷിച്ചു. അന്ന് വരെ അത്യാർത്തിയോടെ ഭക്ഷിച്ചിരുന്ന സുമാമ വളരെ കുറച്ച് മാത്രം കഴിക്കുന്നത് കണ്ട സഹാബികൾ അമ്പരന്നു. ഈ വിവരം അറിഞ്ഞപ്പോൾ നബിതിരുമേനി(സ) പറഞ്ഞു, ‘ഈ ദിവസം രാവിലെ വരെ സുമാമ നിഷേധികളുടെ പോലെയാണ് ഭക്ഷണം കഴിച്ചിരുന്നത്. എന്നാൽ ഇന്ന് മുതൽ സുമാമ മുസ്‌ലിമിനെ പോലെയാണ് ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നത്’. ഇക്കാര്യം വിശദീകരിച്ചു കൊണ്ട് പ്രവാചകന്‍(സ) പറഞ്ഞു, ‘നിഷേധി 7 വയറുകൊണ്ട് ഭക്ഷിക്കുമ്പോൾ മുസ്‌ലിം ഒരു വയറുകൊണ്ട് ഭക്ഷിക്കുന്നു’. ഇതുകൊണ്ട് നബി തിരുമേനി(സ) ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് എന്തെന്നാൽ നിഷേധികൾ എപ്പോഴും ഭൗതീക ആവശ്യങ്ങൾക്ക് മുന്ഗണന നൽകുമ്പോൾ വിശ്വാസികൾ അവരുടെ ഭൗതീക ആവശ്യങ്ങളെ കുറക്കുകയും ആത്മീയ ആവശ്യങ്ങളെ മുന്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നാണ്.

“മുസ്‌ലിം ആയതിനു ശേഷം സുമാമ(റ) നബിതിരുമേനി(സ)യോട് പറഞ്ഞു, ‘അല്ലാഹുവിന്‍റെ ദൂതരെ, താങ്കൾ അയച്ച സംഘം എന്നെ പിടികൂടുമ്പോൾ ഞാൻ മക്കയിലേക്ക് ഉംറ നിർവഹിക്കാൻ പോവുകയായിരുന്നു. ഇപ്പോൾ ഞാൻ എന്ത് ചെയ്യണമെന്ന് അവിടുന്ന് കൽപിച്ചാലും’. നബിതിരുമേനി(സ) അദ്ദേഹത്തിന് ഉംറ ചെയ്യാനുള്ള അനുവാദം നൽകുകയും അദ്ദേഹത്തിന് വേണ്ടി പ്രാർഥിക്കുകയും ചെയ്തു. സുമാമ(റ) മക്കയിലേക്ക് തിരിച്ചു. വിശ്വാസത്തിന്‍റെ ആവേശത്തിൽ സുമാമ മക്കയിൽ പരസ്യമായി ഇസ്‌ലാം പ്രചരിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി. ഇത് കണ്ടപ്പോൾ ഖുറൈശികളുടെ കണ്ണുകൾ കോപം കൊണ്ട് ചുവന്നു. അവർ സുമാമ(റ)യെ പിടികൂടുകയും വധിക്കാൻ പദ്ധതിയിടുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ അദ്ദേഹം യമാമയുടെ പ്രമുഖ നേതാവാണെന്നും യമാമയുമായി മക്കക്ക് പുരാതന കച്ചവട ബന്ധം ഉള്ളതുകൊണ്ടും അദ്ദേഹത്തെ അവർ വെറുതെ വിട്ടു. ഖുറൈശികൾ നബിതിരുമേനി(സ)യോടും മുസ്‌ലിങ്ങളോടും ചെയ്ത ക്രൂരതകളെ കുറിച്ച് സുമാമ(റ)ക്ക് വ്യക്തമായ അറിവുണ്ടായിരുന്നു. മക്ക വിടുന്നതിന് മുൻപ് അദ്ദേഹം ഖുറൈശികളോട് പറഞ്ഞു, ‘ദൈവത്താണ, ഇനി നബിതിരുമേനി(സ) അനുവാദം തരാതെ ഒരു മണി ധാന്യം പോലും മക്കയിലേക്കെത്തില്ല’.

“തന്‍റെ നാട്ടിലെത്തിയതിന് ശേഷം സുമാമ മക്കയിലേക്ക് വരുകയും പോവുകയും ചെയ്യുന്ന കച്ചവട സംഘങ്ങളെ തടഞ്ഞു. മക്കയിലേക്കെത്തുന്ന ഭക്ഷണത്തിന്‍റെ ഒരു വലിയ ഭാഗം യമാമ വഴിയാണ് വന്നുകൊണ്ടിരുന്നത്. ഇപ്പോൾ ഈ വഴി തടസ്സപ്പെട്ടതിനാൽ ഖുറൈശികൾ വലിയ പരീക്ഷണത്തിൽ അകപ്പെട്ടു. അങ്ങനെ ഖുറൈശികൾ ഭയചകിതരായി നബിതിരുമേനി(സ)ക്ക് കത്തെഴുതി. അതിൽ അവർ ഇപ്രകാരം എഴുതി, ‘താങ്കൾ എപ്പോഴും രക്തബന്ധങ്ങളെ കൂട്ടിയോജിപ്പിക്കണം എന്ന് ഉപദേശിക്കാറുണ്ട്. ഞങ്ങൾ താങ്കളുടെ സഹോദരങ്ങളാണ്. അതിനാൽ ഈ പ്രയാസത്തിൽ നിന്ന് ഞങ്ങളെ രക്ഷിക്കണം. അവർ കത്ത് അയക്കുക മാത്രമല്ല ചെയ്തത്. മറിച്ച്, അവരുടെ പ്രമുഖ നേതാവ് അബൂ സുഫ്‌യാനെ ഈ കാര്യം നബിതിരുമേനി(സ)യുടെ സമക്ഷത്തിൽ അപേക്ഷിക്കാനായി അയക്കുകയും ചെയ്തു. അബൂ സുഫ്‌യാന്‍ അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ നബിതിരുമേനി(സ)യുടെ മുന്നിൽ വന്ന് വിലപിക്കുകയാണ് ചെയ്തത്. തങ്ങളോട് കരുണ കാണിക്കണമെന്ന് അബൂ സുഫ്‌യാന്‍ കേണപേക്ഷിച്ചു. നബിതിരുമേനി(സ) മക്കയിലേക്ക് വരുന്നതും പോകുന്നതുമായ കച്ചവട സംഘത്തെയും ചരക്കുകളെയും തടയരുത് എന്ന് സുമാമ ബിൻ ഉസാലിന് നിർദേശം നൽകി. അങ്ങനെ ഈ വഴിയിലൂടെയുള്ള വ്യാപാരം പുനഃസ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു. മക്കക്കാർ ഈ പ്രയാസത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടുകയും ചെയ്തു.

“ഈ സംഭവം നബിതിരുമേനി(സ)യുടെ കാരുണ്യത്തിന്‍റെയും ആർദ്രതയുടെയും ഉദാഹരണമാണ്. ഖുറൈശികളുടെ പല കച്ചവട സംഘങ്ങളെയും നബിതിരുമേനി(സ) തടഞ്ഞത് ഖുറൈശികളെ പട്ടിണിക്കിടുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ അല്ലായിരുന്നു എന്നും ഇതിൽ നിന്ന് മനസ്സിലാകുന്നു. യുദ്ധനിയമമനുസരിച്ച് ഭക്ഷണ വസ്തുക്കളല്ലാതെ യുദ്ധ സാമഗ്രികകളും ആയുധങ്ങളും വഹിച്ചുകൊണ്ടുപോകുന്ന യാത്രാ സംഘത്തെ തടയാവുന്നതാണ്. എന്നാൽ ശത്രുക്കൾ മുസ്‌ലിങ്ങളുടെ ഭക്ഷണം തടയുകയാണെങ്കിൽ, പകരത്തിനു പകരം എന്ന ഖുർആനിക അധ്യാപനമനുസരിച്ച് ശത്രുക്കളുടെയും ഭക്ഷണം തടയാവുന്നതാണ്.

“നേരത്തെ പറഞ്ഞത് പോലെ സുമാമ ബിൻ ഉസാൽ(റ) അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ പ്രദേശത്തെ ഒരു ശക്തനായ ഒരു നേതാവായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ ഊർജ്വസ്വലമായ പ്രചാരണത്തിലൂടെ ധാരാളം പേർ ഇസ്‌ലാം സ്വീകരിച്ചു. പിൽക്കാലത്ത് നബിതിരുമേനി(സ)യുടെ അന്ത്യ നാളുകളിലും ഹദ്റത്ത് അബൂബക്കർ(റ)ന്‍റെ ഖിലാഫത്തിൽ ആരംഭ കാലത്തിലും യമാമയിലെ ബദവികളായ മുസ്‌ലിങ്ങൾ കള്ള പ്രവാചകനായ മുസൈലിമ കദ്ദാബിനെ വിശ്വസിച്ച് മുസ്‌ലീങ്ങൾക്കെതിരിൽ കലാപം തുടങ്ങി വെച്ചു. ആ സമയത്ത് സുമാമ ബിൻ ഉസാൽ(റ) തന്‍റെ വിശ്വാസത്തിൽ ഉറച്ചു നിൽക്കുക മാത്രമല്ല ചെയ്തത്, മറിച്ച് പല മുസ്‌ലിങ്ങളെയും ഈ കലാപത്തിൽ നിന്ന് സുരക്ഷിതമാക്കി. മുസൈലിമയെ നേരിടുന്നതിൽ അദ്ദേഹം വലിയ പങ്കു വഹിച്ചു.”^[2]